مراقبت‌های بعد از هیسترکتومی نقش حیاتی در روند بهبودی و بازگشت به زندگی عادی ایفا می‌کنند. اگرچه این جراحی بسیاری از مشکلات پزشکی را برطرف می‌کند، اما دوره پس از عمل نیازمند دقت و رعایت نکات خاصی است تا بهبودی به بهترین شکل ممکن اتفاق بیفتد. دوران نقاهت پس از هیسترکتومی به نوع جراحی (باز، لاپاراسکوپی یا واژینال) و شرایط جسمی فرد بستگی دارد. در این مقاله، به بررسی نکات کلیدی مراقبت‌های بعد از هیسترکتومی، تغییرات جسمی و روانی که ممکن است تجربه کنید و بهترین روش‌ها برای بازگشت به زندگی روزمره پرداخته‌ایم.
نکات مراقبتی بعد از هیسترکتومی
بعد از هر جراحی درمانی و زیبایی، شناخت و رعایت نکات مهم دارای اهمیت بسیار است. هر شخص باید این موارد را به صورت ویژه در مدت زمان مشخص رعایت کند تا از بروز عوارض بعد از هیسترکتومی و مشکلات جانبی نیز جلوگیری شود. در ادامه برخی از مهمترین مراقبت های بعد از هیسترکتومی را نام برده و توضیح مختصری ارائه می‌دهیم.
استراحت کافی و محدودیت در فعالیت‌های سنگین
پس از هیسترکتومی رحم، بدن شما به زمان نیاز دارد تا بهبود یابد. برای چند هفته اول، استراحت کافی بسیار مهم است. از انجام فعالیت‌های سنگین مانند بلند کردن اجسام سنگین، ورزش‌های شدید یا خم شدن مکرر خودداری کنید. این فعالیت‌ها می‌توانند به بخیه‌ها فشار وارد کرده و روند بهبودی را مختل کنند. پیاده روی سبک و افزایش تدریجی فعالیت‌های روزانه کمک می‌کند جریان خون بهبود یابد و خطر ایجاد لخته‌های خونی کاهش یابد.
کنترل درد و مصرف داروها
درد و ناراحتی پس از جراحی، بخشی طبیعی از روند بهبودی است. پزشک ممکن است داروهای مسکن یا ضدالتهابی تجویز کند. حتماً داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید. در صورت تجربه درد شدید یا غیرمعمول، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر داروها، استفاده از کمپرس گرم یا سرد در ناحیه شکم با مشورت بهترین جراح هیسترکتومی به کاهش درد کمک می‌کند.
پیشگیری از عفونت
رعایت بهداشت شخصی و مراقبت از محل برش جراحی برای پیشگیری از عفونت حیاتی است. محل زخم را تمیز و خشک نگه دارید و از لمس کردن آن با دست‌های آلوده خودداری کنید. اگر تب، قرمزی، تورم یا خروج مایعات غیرطبیعی از زخم مشاهده کردید، سریعاً به بهترین متخصص زنان اطلاع دهید. استفاده از لباس‌های راحت و نخی نیز به جلوگیری از تحریک و تعریق در ناحیه زخم کمک می‌کند.
تغذیه مناسب و آب‌رسانی کافی
مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین خصوصا بعد از هیسترکتومی پولیپ رحم، ویتامین C و آهن می‌تواند به ترمیم بافت‌ها و تقویت سیستم ایمنی کمک کند. همچنین، مصرف فیبر بالا برای جلوگیری از یبوست که ممکن است پس از جراحی رخ دهد، بسیار مهم است. آب کافی بنوشید تا بدن خود را هیدراته نگه دارید و از مشکلات گوارشی جلوگیری کنید.
مدیریت مشکلات گوارشی
یبوست یکی از مشکلات رایج پس از هیسترکتومی است. برای جلوگیری از این مشکل، مصرف مواد غذایی فیبردار مانند سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل را افزایش دهید. در صورت نیاز، پزشک ممکن است ملین‌های ملایم تجویز کند. از زور زدن بیش از حد هنگام دفع مدفوع خودداری کنید، زیرا به زخم‌ها آسیب وارد می‌کند.
اجتناب از رابطه جنسی تا زمان بهبودی کامل
پس از هیسترکتومی، معمولاً توصیه می‌شود که حداقل 6 هفته از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید. این زمان به بدن شما اجازه می‌دهد تا زخم‌ها بهبود یابند و از عفونت جلوگیری شود. پس از این مدت، قبل از شروع رابطه جنسی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
مدیریت تغییرات هورمونی (در صورت برداشتن تخمدان‌ها)
اگر در جراحی هیسترکتومی تخمدان‌ها نیز برداشته شده باشند، ممکن است تغییرات هورمونی و علائمی مشابه یائسگی را تجربه کنید. در این صورت، پزشک ممکن است درمان جایگزینی هورمونی یا راهکارهای دیگر برای مدیریت این علائم پیشنهاد کند.
اگر مراقبت های بعد از هیسترکتومی را رعایت نکنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟
رعایت نکردن مراقبت‌های بعد از هیسترکتومی می‌تواند منجر به مشکلات جدی و عوارضی شود که بر روند بهبودی و کیفیت زندگی تأثیر منفی می‌گذارد. هیسترکتومی یک جراحی بزرگ است و عدم توجه به دستورالعمل‌های پس از عمل می‌تواند خطر عوارض جسمی و حتی روانی را افزایش دهد. برخی از مشکلاتی که ممکن است در صورت بی‌توجهی به مراقبت‌ها رخ دهند، عبارتند از:
- عدم رعایت بهداشت شخصی یا مراقبت از زخم جراحی ممکن است به عفونت در محل برش یا داخل بدن منجر شود.
- انجام فعالیت‌های سنگین یا بلند کردن اجسام سنگین در دوران نقاهت می‌تواند فشار زیادی به بخیه‌ها وارد کرده و باعث باز شدن زخم یا تاخیر در بهبود آن شود.
- عدم تحرک کافی پس از جراحی می‌تواند منجر به ایجاد لخته‌های خونی در وریدهای عمیق پاها شود. این لخته‌ها ممکن است به ریه‌ها حرکت کرده و عوارض خطرناکی مانند آمبولی ریه ایجاد کنند.
- عدم مصرف داروهای مسکن تجویز شده یا انجام فعالیت‌های غیرمجاز می‌تواند باعث شود درد جراحی شدیدتر و ماندگارتر شود.
- زور زدن بیش از حد برای دفع مدفوع نیز می‌تواند به بخیه‌ها و عضلات داخلی آسیب وارد کند و درد بیشتری ایجاد کند.
- نادیده گرفتن دوره استراحت و شروع زودهنگام فعالیت‌های شدید باعث طولانی‌تر شدن دوره نقاهت می شود.
یبوست پس از جراحی هیسترکتومی طبیعی است؟
یبوست پس از جراحی هیسترکتومی یک عارضه شایع و طبیعی است. داروهای مورد استفاده در بیهوشی و مسکن‌های قوی (مانند مواد مخدر) می‌توانند عملکرد طبیعی دستگاه گوارش را کند کنند و منجر به یبوست شوند. پس از جراحی، به دلیل محدودیت‌های حرکتی و نیاز به استراحت، میزان فعالیت بدنی کاهش می‌یابد که این موضوع می‌تواند سرعت حرکت روده‌ها را کم کند. همچنین استرس ناشی از جراحی و دوره بهبودی عملکرد گوارش را مختل می‌کند.
چند روز بعد از هیسترکتومی می‌توانم سیگار بکشم؟
سیگار کشیدن پس از هیسترکتومی به‌ویژه در هفته‌های اولیه پس از جراحی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. سیگار کشیدن روند بهبودی را مختل کرده و خطر بروز عوارض را افزایش می‌دهد. نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در سیگار باعث کاهش جریان خون و اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن می‌شوند، که این امر بهبود زخم‌ها را به تأخیر می‌اندازد و خطر عفونت را افزایش خواهد داد. بی‌تحرکی پس از جراحی و مصرف سیگار به طور همزمان می‌تواند خطر لخته‌های خونی (ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریه) را افزایش دهد.
